Φίλτατε γήινε και εξωγήινε αναγνώστη μου,
Σήμερα στο Local Dialogs φιλοξενούμε τον Γιάννη Κωσταβάρα, σκηνοθέτη της μικρού μήκους ταινίας «Μητέρες», η οποία ταξιδεύει ανά την υφήλιο, αποσπώντας βραβεία και διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ κιμηματογράφου (Port Blair International Film Festival, Accolade Global Film Competition, Florence Film Awards, Montreal Independent Film Festival)! Πάμε λοιπόν να μάθουμε πως μπήκε μπροστά η μηχανή για να ξεκινήσει αυτό το όμορφο ταξίδι;!
Μ- Είναι μεγάλη χαρά που σας φιλοξενώ σήμερα! Αρχικά, θέλω να σας δώσω συγχαρητήρια για τις μέχρι τώρα διακρίσεις! Πείτε μου πως ξεκίνησαν όλα; Ποιο ήταν το ερέθισμα που σας οδήγησε να γράψετε το σενάριο και να σκηνοθετήσετε τις «Μητέρες»;
Γ.Κ.- Ευχαριστώ πάρα πολύ για αυτή την πρόσκληση, είναι χαρά μου να μιλάω για τις «Μητέρες», μια μικρή ταινία με μεγάλη συναισθηματική αξία.
Ερέθισμα για αυτή την προσπάθεια ήταν, όταν μέσα στην καραντίνα, διάβασα ένα κείμενο της δημοσιογράφου Κλαίρης Τζωρτζάκη για μία γνωστή τραγική ιστορία φόνου.
Αυτό που με «άγγιξε» σε αυτό το κείμενο ήταν η προσέγγιση της ιστορίας από την πλευρά της μάνας… της οποιαδήποτε μάνας. Τον πόνο που βιώνουν αυτά τα αγαπημένα πρόσωπα, μέσα στις δύσκολες καταστάσεις των παιδιών τους.
Μ- Το σενάριο μπορούμε να πούμε πως λειτουργεί σε ένα δεύτερο χρόνο, δείχνοντας πως ένα τραγικό γεγονός μπορεί να αλλάξει τη συνάρτηση της ζωής όχι μόνο του θύτη ή του θύματος αλλά και της καθαυτής ζωής, δηλαδή, της μητέρας! Έτσι λοιπόν, η μητέρα έρχεται σε πρώτο πλάνο χωρίς τίποτα να την επισκιάζει και χωρίς τίποτα να αλλοιώνει την αλήθεια της. Πόσο δύσκολο ήταν να επιτευχθεί αυτό, αφενός στο σενάριο και αφετέρου σκηνοθετικά ;
Γ.Κ.-Στο σενάριο, ουσιαστικά, έχουμε τρείς δυνατούς μονολόγους των μανάδων με πολλές αλήθειες. Σκοπός μου λοιπόν ήταν να δημιουργήσω μία εικόνα κινηματογραφική, χωρίς θεατρινισμούς, δυνατή και όχι μελό. Σε αυτό βέβαια με βοήθησαν οι πολύ έμπειρες ηθοποιοί που τις ενσάρκωσαν, η Θεοδώρα Σιάρκου, η Νεκταρία Γιαννουδάκη και η Ηλέκτρα Γεννατά.
Μ- Ο τίτλος από μόνος του είναι πολύ δυνατός, σε βάζει αυτόματα σε ένα συγκινησιακό τοπίο, όχι απαραίτητα δραματικό αλλά τουλάχιστον συναισθηματικά φορτισμένο. Θέλατε εξ αρχής ο θεατής να ξέρει με τι θα διαπραγματευτεί; Υπήρχαν και άλλοι τίτλοι που στην πορεία απορρίφθηκαν;
Γ.Κ- Στην ελληνική γλώσσα έχουμε τρεις λέξεις που αποτυπώνουν την έννοια του ανθρώπου που γεννάει, που νοιάζεται… που αγαπάει. Μάνα, Μητέρα, Μαμά. Γι’ αυτή την ταινία, ο τίτλος Μητέρες, νομίζω, τα περικλείει όλα.
Μ- Αν κάποιος δει την ταινία θα καταλάβει αμέσως πως οι αφηγήσεις απέχουν από την γνωστή συνταγή της «αληθοφάνειας» ! Είναι εξαιρετικά αληθείς και μαθηματικά υπολογισμένες. Σκιαγράφησε μας του χαρακτήρες των τριών μητέρων.
Γ.Κ.- Η ταινία πραγματεύεται την εμπλοκή τριών κοινωνικών τάξεων σε έναν φόνο.
Η μάνα της Μαρίας είναι η μάνα του χωριού, που στέλνει το παιδί της να σπουδάσει σε άλλη πόλη.
Η μητέρα του Νίκου, που ανήκει στην καλή κοινωνική τάξη που είχε λάθος εντύπωση για το παιδί της.
Και η μαμά του Μιχάλη, που λόγω του βάρους της καταγωγής της και της σκληρής δουλειάς έχασε την επαφή με τον μοναχογιό της.
Τρεις τραγικές φιγούρες με διαφορετικό βάρος η καθεμία, αλλά πολύ πόνο.
Μ-Ωστόσο, υπάρχει μια αντίφαση, ενώ κανένα στοιχείο του σεναρίου δεν βάζει τις μητέρες σε δεύτερη μοίρα, ο θεατής δεν μαθαίνει ποτέ τα ονόματα τους. Έτσι, παραμένουν καθ’ όλη τη διάρκεια οι μητέρες των παιδιών τους. Αυτό γιατί;
Γ.Κ.- Τα ονόματα τους δεν έχουν καμία σημασία. Τα παιδιά τους είναι αυτά που καθορίζουν ποιες είναι. Είναι κατά κάποιο τρόπο ο «καθρέφτης» τους.
Μ- Βλέπουμε τη ζωή των παιδιών, να εκτυλίσσεται στο παρασκήνιο, μέσα από πολύ δυνατές εικόνες και εξαιρετικά εκφραστικές ερμηνείες χωρίς αυτό να πηγαίνει άμεσα στον θεατή, ενώνοντας ωστόσο το παζλ της πλοκής ιδανικά. Πείτε μου λίγα λόγια για τους τρεις νέους ηθοποιούς που ενσαρκώνουν τους ρόλους των παιδιών στην ταινία.
Γ.Κ.- Τα παιδιά της ταινίας είχαν έναν πολύ δύσκολο ρόλο. Έπρεπε να αποδώσουν τους χαρακτήρες χωρίς να μιλάνε. Και αυτό ξέρετε είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα, ειδικά όταν μιλάμε για νέους με λίγη ή μηδαμινή εμπειρία. Για παράδειγμα, μόνο η Αντιγόνη Μακρή που ενσαρκώνει το θύμα, είναι ηθοποιός, τα αγόρια, ο Θάνος Αδαμόπουλος και ο Άγγελος Καραπέτσας, δεν έχουν επιχειρήσει ποτέ κάτι ανάλογο. Και αυτό ήταν μεγάλο στοίχημα για μένα.
Μ- Μέσα από τα μάτια των μητέρων ξετυλίγεται το κουβάρι των εξελίξεων. Πιστεύετε πως τα μάτια μιας μητέρας μπορούν να δουν την αλήθεια; Και αν την δουν μπορούν να την αντέξουν; Και αν την αντέξουν, την συγχωρούν ;
Γ.Κ.-Θεωρώ ότι η μητέρα είναι η απαρχή όλων. Είναι η έννοια της δημιουργίας, της φροντίδας, της αγάπης. Όταν είσαι όλα αυτά, δύσκολα είσαι πολύ αντικειμενικός. Όταν συνειδητοποιείς ότι κάτι δεν πήγε καλά… το βάρος είναι μεγάλο. Αλλά η μάνα είναι μάνα και θα είναι πάντα εκεί για το παιδί της.
Μ- Στην ταινία εμφανίζονται και δύο πατέρες! Και οφείλω να πω, πως και αυτοί οι ρόλοι είναι εξαιρετικά προσεγμένοι, μιλώντας στον θεατή μέσα από την σιωπή τους ή μέσω ενός νεύματος. Η άποψη σας για τον πατέρα του σήμερα, αντανακλάται σε αυτούς τους δύο ήρωες;
Γ.Κ.- Οι πατέρες της ταινίας, ο Χρήστος Αυλωνίτης και ο Θάνος ο Κουτσανδρέας, κουβαλούν τον δικό τους «σταυρό». Εξυπηρετούν την ιστορία μέσα από ένα βλέμμα ή ένα νεύμα αλλά αφήνουν τον θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Υπάρχουν σίγουρα κάποιοι που θα ταυτιστούν… ο καθένας για τον δικό του λόγο.
Μ- Αν την αφήγηση την βλέπαμε από την πλευρά του πατέρα πόσο διαφορετική θα ήταν για το ίδιο γεγονός ; Ενδεικτικά πως τη σκέφτεστε; Τι θα γράφατε;
Γ.Κ.-Ο ρόλος του πατέρα σε μία οικογένεια είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που θέλει μεγάλη ανάλυση. Είναι ο Ρήγας στην τράπουλα της ζωής… Είναι η δύναμη, η σιγουριά αλλά και η τιμωρία. Είναι άλλο πράγμα ο πατέρας. Είναι μια άλλη ταινία. Είμαι και εγώ πατέρας αλλά πάντα θα δίνω τα εύσημα στη μάνα.
Μ- Κάπου εδώ θέλω να μιλήσουμε για την πρωτότυπη μουσική της ταινίας! Δραματική και βαθιά μελαγχολική, ταυτόχρονα γλυκιά, διατηρεί ενωμένα όλα τα συναισθήματα αλλά δημιουργεί και τις απαραίτητες συνθήκες για να εξελιχθεί η αφήγηση.
Γ.Κ.-Είμαι από αυτούς που θεωρούν τη μουσική, αναπόσπαστο κομμάτι μιας ταινίας. Ο RSN εμπνεύστηκε τη μελωδία διαβάζοντας μόνο το σενάριο. Δεν είχε δει ούτε ένα πλάνο από την ταινία. Και νομίζω ότι το score είναι πολύ «μεγάλο»!!! Εδώ η μουσική έρχεται και περικλείει όλα τα συναισθήματα, για να αφήσει στο τέλος ,μια ανοιχτή χαραμάδα φωτός, προς ένα καλύτερο αύριο.
Μ- Να αναφερθούμε και στους υπόλοιπους συντελεστές; Είναι εξαιρετική και η διεύθυνση φωτογραφίας!
Γ.Κ.- Η φωτογραφία μιας ταινίας, ξέρετε, αποτυπώνει την άποψη του δημιουργού για την ιστορία που αφηγείται. Και όταν η συνεργασία του σκηνοθέτη και του φωτογράφου είναι άψογη, το αποτέλεσμα είναι σίγουρα καλό. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, η συμβολή του Γιώργου Παπανδρικόπουλου ήταν πολύ σημαντική. Περάσαμε όμορφα στα γυρίσματα και αυτό βοήθησε πολύ στο αποτέλεσμα.
Μ- Όταν ακούτε τη λέξη “μητέρα” θέλω να μου πείτε ποιο χρώμα σκέφτεστε, ποιο άρωμα και ποια εποχή;
Γ.Κ.- Κίτρινο, να μυρίζει βροχή και να είναι φθινόπωρο. Γι ΄αυτό και ο τίτλος είναι κίτρινος.
Μ- Κλείνοντας θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά για ακόμα μια φορά! Στα επόμενα , στα μεγαλύτερα, στα πιο όμορφα!
Γ.Κ.- Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους του συντελεστές της ταινίας που δούλεψαν αμισθί και έγινε αυτή η ταινία πραγματικότητα, και εσάς για την πολύ ωραία κουβέντα που είχαμε για τις «Μητέρες» μου.
